Bilimsel Tabanlı Hedefler (SBTi) Nedir?

Bilimsel Tabanlı Hedefler girişimi (SBTi), Carbon Disclosure Project (CDP), UN Global Compact (UNGC), World Resources Institute (WRI) ve World Wide Fund for Nature (WWF) tarafından kurulmuş bir ortaklıktır.

Bilimsel Tabanlı Hedefleri (SBT) geliştiren SBTi, iklim bilimini temel alan bir yaklaşımla şirketlerin küresel ısınma ile mücadeleye katılmasını sağlıyor. Bu amaçla belirlediği stratejik emisyon azaltma uygulamalarını kullanımını teşvik ediyor.

Sıfır Emisyon Hedefleri

Paris Anlaşması sonrasında, iklim değişikliği mücadelesi kapsamında sera gazı (GHG) emisyonların azaltılması gerekliliği gündeme gelmiştir. Bu anlaşma ile küresel sıcaklıkta meydana gelen ortalama artışı sanayi öncesi düzeye göre 2°C’nin altında tutma ve 1,5°C ile sınırlandırmanın önemi vurgulanmıştır.

Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından 2018 yılında yayımlanan rapora göre, küresel ısınmanın 1,5°C’yi aşması halinde iklim değişikliğinin yıkıcı etkileri ile karşı karşıya kalınacaktır.

Bu etkileri önlemek ve küresel ısınmayı 1,5°C ile sınırlama hedefini gerçekleştirmek için sera gazı emisyonlarının 2030’a kadar yarıya indirilmesi ve 2050’de sıfırlanması gerekmektedir.

SBTi, geliştirdiği Bilimsel Tabanlı Hedefler (SBT) ile firmaların emisyon azaltma ve uzun vadede net sıfır (net zero) olma hedeflerine ulaşmasını sağlıyor. Böylece, düşük karbon ekonomiye geçiş sürecinde Paris Anlaşması ile uyumlu bir yol haritası sağlamış oluyor.

Tüm sera gazı emisyonları mümkün olduğunca azaltılması ve kalan kısımların ise telafi edilmesi durumunu ifade eden net zero kavramını daha yakından tanıyalım.

Net Zero Hedefi Nedir?

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından İklim Eylemi kapsamında desteklenen net zero hedefi; sera gazı emisyonlarının sıfıra en yakın şekilde azaltılmasını, kalan kısımların ise dengeleme (ofset) yöntemiyle atmosferden sıfırlanması anlamına gelmektedir.

Net zero kavramı genellikle karbon nötr kavramı ile karıştırılmaktadır. Karbon nötr, atmosfere salınan sera gazı emisyonlarında net artış olmayan, yani sadece emisyonların dengelenmesi ile ulaşılabilen durum olarak tanımlanmaktadır. Net zero ise, sera gazı emisyonlarının kapsamlı bir şekilde azaltılması ile ulaşılabilecek bir durumdur.

SBTi, net zero yani net sıfır hedefinin gerçekleştirilmesi için kurumsal bir yol haritası sunmaktadır. Kurumlar, bilimi temel alan emisyon azaltma hedefleri belirleyerek ve bu hedefleri uygulayarak Paris Anlaşması ile uyumlu bir şekilde hareket etmektedir. Bu kapsamda SBTi, kurumsal dönüşüme öncülük etmektedir.

SBTi, şirketlere net sıfır hedefleri gerçekleştirmek için bir yol haritası sunan ve dünyada bir ilk olan Kurumsal Net-Zero Standardı’nı geliştirdi. Bu standart, şirketlerin kısa (5-10 yıl) ve uzun (2050’ye kadar) vadeli emisyon azaltma hedeflerini kapsamaktadır.

Bilimsel Tabanlı Hedefler (SBT) ve Kapsam 1, 2, 3

SBT temelli emisyon azaltma hedefleri, Kapsam (Scope) 1 & 2 ve 3 emisyonlarını baz alır.

Kapsam 1: Kuruluşun sahip olduğu veya kontrol ettiği kaynaklardan salımı gerçekleşen doğrudan emisyonlar.

Kapsam 2: Kuruluşun kullanmak amacıyla tedarik ettiği elektrik, ısı ve buharın üretilmesi sonucunda ortaya çıkan enerji dolaylı emisyonlar.

Kapsam 3: Kuruluş tarafından değer zinciri boyunca yürütülen faaliyetlerden kaynaklanan ve Kapsam 2 emisyonları kategorisine girmeyen tüm diğer dolaylı emisyonlar.

SBTi, bir hedefin bilimsel tabanlı olabilmesi için bazı şartlar belirlemiştir:

• Temmuz 2022’den itibaren Kapsam 1 ve 2 emisyonları için sadece küresel ısınmayı 1,5°C ile sınırlama ile uyumlu hedefleri kabul edilmektedir.

• Kapsam 3 için 2°C’nin çok altında hedefine uygunluk aranmaktadır.

• SBTi kriterlerine göre bir hedefin bilimsel tabanlı olabilmesi için Kapsam 1 ve Kapsam 2 emisyonlarını içermesi gerekmektedir. Toplam emisyonlar arasındaki oranı %40 veya daha fazla olduğu durumlarda ise Kapsam 3 de bu hedeflerde yer almalıdır.

Bilimsel Tabanlı Hedefler (SBT) Nasıl Belirlenir?

İklim krizi ile mücadeleye katılarak küresel dönüşümü yakalamak isteyen firmalar için gerekli 5 adımı listeledik:

• Başvuru:

Başvuru aşamasında firmaların emisyon azaltma hedeflerine olan bağlılıkları gösterilir. Bilimsel Tabanlı Hedef belirleme amacıyla oluşturulan taahhüt mektubu, kurumsal net sıfır sürecinin başlangıcıdır.

• Hedef Belirleme:

Bilimsel Tabanlı Hedefler girişiminin belirlediği kriterlere uygun bir şekilde emisyon azaltım hedefleri belirlenir. Bu aşamada bazı sektörler için özel olarak belirlenmiş hedef belirleme kriterlerine de uyum sağlamak gerekmektedir.

• Doğrulama:

Belirlenen bilimsel tabanlı bir emisyon azaltım hedefi bu aşamada doğrulama sürecinden geçmektedir. Bilimsel Tabanlı Hedefler girişimi tarafından gerçekleşen bu doğrulama aşamasında belirlenen hedeflerin SBT kriterlerine uygun olup olmadığı kontrol edilir.

• Duyuru:

Kurumsal sürdürülebilirlik hedeflerinizin önemli bir bölümünü oluşturan emisyon azaltım hedefleri bu aşamada paydaşlarla paylaşılır. Hedefleri onaylanan firmalar Bilimsel Tabanlı Hedefler girişimi web sitesinde duyurulmaktadır.

• Takip:

Bu aşamada belirlenen hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığı yıllık olarak takip edilir. Takip sürecinin gerçekleşmesi için firmanın sebep olduğu emisyonların yıllık olarak açıklanması gerekmektedir. Bu açıklamalar genellikle CDP (Carbon Disclosure Project) beyanları veya kurumsal sürdürülebilirlik raporları yoluyla oluşturulur.

Bilimsel Tabanlı Hedef (SBT) Belirleme Metodolojileri

SBTi tarafından oluşturulan kılavuza göre farklı SBT belirleme yöntemleri bulunmaktadır.

SBT belirleme metodolojileri:

• Mutlak Azaltım

Temel yıl belirlenerek hedef yıla kadar emisyonların belirli bir oranda azaltılmasını ifade eder.

• Sektörel Karbonsuzlaşma Yaklaşımı

Firmaların üretim çıktısına göre (ton ürün başına) emisyon azaltım hedeflerinin belirlenmesini ifade eder.

• Ekonomik Yoğunluk

Firmaların finansal performansına göre emisyon azaltım hedeflerinin belirlenmesi anlamına gelir.

• Yenilenebilir Enerji Tedariki

Yenilenebilir enerji kullanım oranının artırılması sonucuyla Kapsam 2 emisyonlarının azaltılması bu kategoriye girer.

• Tedarikçi ve Müşteri İlişkileri

GHG Protocol ile uyumlu bir şekilde tedarikçi ve müşteri ilişkileri sonucunda ortaya çıkan Kapsam 3 emisyonlarının azaltımasını ifade eder.

Bilimsel Tabanlı Hedeflerin (SBT) Faydaları

SBT belirleyen firmalar net sıfır dönüşüme katılarak markalarını karbonsuz geleceğe taşımaktadır. SBT’leri uygulayarak kurumsal sürdürülebilirlik hedeflerini yerine getirmeyi kolaylaştıran firmaları bekleyen birçok avantaj bulunmaktadır.

Marka Değeri

Küresel ısınmayla mücadeleye katılarak Dünya’yı yaşanabilir yapmaya olan katkıların gösterilmesi marka değerini artırarak daha geniş kitlelere hitap etmeye katkı sağlamaktadır. Çevresel ve finansal değerlerini bütüncül bir şekilde ele alan firmalar sektörlerinde fark yaratmaktadır.

Çeviklik

İklim odaklı riskler çerçevesinde Avrupa Yeşil Mutabakatı gibi birçok yeni düzenleme yapılmaktadır. SBT ile risk ve fırsatları hızlı bir şekilde değerlendirme şansını yakalayan firmalar kurumsal çevikliğini artırmaktadır.

Risk Yönetimi

Artan sera gazı emisyonları sonucunda hem çevresel hem de finansal anlamda yeni risk ve fırsatlar ortaya çıkmaktadır. SBT ile emisyonların yönetilmesi, iklim değişikliğine karşı kurumsal olarak hazırlanmak anlamına gelmektedir.

Güvenilirlik

SBT ile uluslararası standartlarda belirlenen emisyon azaltım hedefleri güvenirliliği kanıtlanmış sürdürülebilirlik strateji oluşturulmasına katkı sağlar. Aynı zamanda, rasyonel ve bilimi temel alan bir yaklaşımla belirlenen hedeflerin paydaşlara paylaşılması marka itibarını artırmaktadır.

Net Zero olarak, iş dünyasında meydana gelen küresel dönüşüme Bilimsel Tabanlı Hedefler (SBT) belirleyerek katılmak isteyen firmalara danışmanlık sunmaktayız.